Zapalenie płuc
Bakterie Gram-dodatniePneumokoki
Zapalenie płuc wywołane przez bakterię Streptococcus pneumoniae, nazywaną dwoinką zapalenia płuc lub potocznie pneumokokiem zaczyna się nagle wysoką gorączką, dusznością i kaszlem. Chory wykrztusza rdzawą na początku, a potem ropną wydzielinę. Obserwuje się także ból w klatce piersiowej, przyspieszone tętno i przyspieszenie oddechów. Streptococcus pneumoniae należy do bakterii Gram-dodatnich, tlenowych i występuje jako składnik naturalnej flory bakteryjnej części nosowej gardła u 10% zdrowych osób dorosłych. Ten mikroorganizm został odkryty w 1881 roku niezależnie przez Pasteura i Sternberga, a już sześć lat później uznano go za przyczynę płatowego zapalenia płuc. Nadal jest najczęstszym patogenem prowadzącym do tego schorzenia, szacuje się, że wywołuje 70% pozaszpitalnych zachorowań. Trudno potwierdzić Streptococcus pneumoniae jako czynnik etiologiczny danej choroby, bo w związku z naturalnym występowaniem bakterii w organizmie człowieka, posiew plwociny może dawać fałszywie dodatnie wyniki. Wartość ma posiew krwi, jednak daje dodatni wynik tylko u 25% chorych. Pneumokokowe zapalenie płuc leczy się penicyliną lub amoksycykliną. Bakteria może prowadzić także do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia zatok, zapalenia ucha środkowego czy zapalenia szpiku.
Gronkowiec złocisty
Staphylococcus aureus, gronkowiec złocisty, bakteria Gram-dodatnia, prowadzi do gronkowcowego zapalenia płuc, które przeważnie ma ciężki przebieg z wysoką gorączką, dusznościami i ropną wydzieliną. Jest najczęstszą przyczyną zakażeń szpitalnych (30%), zdecydowanie rzadziej prowadzi do infekcji w warunkach zewnętrznych. Do zapalenia płuc gronkowcem dochodzi w wyniku aspiracji treści z górnych dróg oddechowych lub w wyniku zajętej patogenem rany, czyraków lub zapalenia wsierdzia. Bakteria ta występuje u wielu ludzi jako jeden z elementów flory bakteryjnej zasiedlającej skórę oraz nosową część gardła, jednocześnie jest najczęstszym źródłem zakażeń pooperacyjnych, łatwo przenosi się między ludźmi przez bezpośrednie kontakty i uodparnia na nowe antybiotyki. Gronkowcowe zapalenie płuc prowadzi do zmian w narządach, w badaniu radiologicznym obserwuje się u chorego liczne nacieki na płatach płucnych, oraz ropnie wypełnione powietrzem. Łatwo zdiagnozować obecność gronkowca w wyniku posiewu plwociny. Leczenie trwa 2–4 tygodnie, a w związku z wysoką lekoopornością bakterii, przed przystąpieniem do leczenia należy określić, jaki szczep wywołał daną chorobę i na które antybiotyki jest wrażliwy. W większości gronkowiec jest oporny na penicylinę, stąd leczy się go wankomycyną, a chorego izoluje od innych pacjentów, by nie doprowadzić do rozprzestrzenienia się zakażenia.
Mycoplasma pneumoniae
Mycoplasma pneumoniae to jedna z najmniejszych poznanych dotychczas bakterii, nie posiada ściany komórkowej, jedynie błonę. Przenosi się drogą kropelkową, a do zakażenia dochodzi na drodze kontaktu z osobą chorą. Wywołuje około 15% pozaszpitalnych zapaleń płuc i jest głównym czynnikiem masowych zachorowań w domach rodzinnych, internatach, koszarach i szkołach. Początkowo objawy wskazują na zapalenie oskrzeli i zapalenie gardła, następnie pojawiają się objawy zapalenia płuc, są charakterystyczne – gorączka, bóle w klatce piersiowej i podwyższenie częstości uderzeń serca. Mycoplasma pneumoniae jest trudna do rozpoznania, jako że nie daje objawów w obrazie krwi, rzadko prowadzi do nacieków widocznych w badaniu rentgenowskim, trudno ją także wyhodować z pobranego materiału. Najczęściej diagnozuje się ją na podstawie obrazu przeciwciał IgG, których poziom w kontrolnej próbce jest czterokrotnie wyższy w stosunku do pierwszej, pobranej na początku choroby. Bakteria ta wywołuje zapalenie płuc o stosunkowo łagodnym przebiegu i bardzo rzadko prowadzi do powikłań czy zgonu. Schorzenie wywołane przez ten rodzaj drobnoustrojów leczy się antybiotykami makrolidowymi lub tetracyklinami, w tym erytromycyną przez 10–14 dni.